Hayat Teselli Bulmaktır, Kemal Sayar | Barış Kavas

KEMAL SAYAR’IN ‘HAYAT TESELLİ BULMAKTIR’ KİTABI ÜZERİNE DEĞİNİLER

İnsanın yeryüzündeki arayışı bir anlam arayışıdır. İnsanın yeryüzündeki arayışı bir teselli arayışıdır. Ve tüm bilimler içinde psikoloji bu arayışın mahiyetinin “ne”liği sorusuna birebir muhataptır. Psikoloji bu muhatap oluşun hakkını tam olarak verebilmiş midir? Bu sorunun cevabı çok olumlu değildir şüphesiz. Psikolojinin tarihsel seyri içinde başlangıç; Freud’un psikanaliz ekolüyledir. İnsanı hayvana indirgeyen; insanı hazlara meyilli, acılardan kaçan bir organizmaya indirgeyen ve bunu yaparken de insan gibi bir cevheri libidoya indirgeyen bu yaklaşımın psikolojideki ağırlığı uzun yıllar devam etmiş, varoluşçuların müdahalesiyle nispeten gerileyen bu ağırlık maalesef izlerini günümüze kadar taşımıştır. Varoluşçu filozoflarla ama ondan önce Freud’un basiret sahibi bazı halefleri Erikson, Adler gibi isimlerle “İnsan bu olamaz, insan biyolojik dürtülerinin esiri pespaye bir varlık değildir” görüşü seslendirilmeye başlanmış, insanın aslî konumuna taşınması yolunda vicdan sahibi bilim adamları hakikatin hatrına güzel adımlar atmıştır.

Bugün geldiğimiz noktada ise sorumluluk sahibi, hayatı ümidin ışığıyla ışıtacak sosyal bilimcilerin, eğitimcilerin, sanatçıların her disiplinden vicdan sahibi hakikat âşıklarının beslenebileceği büyük bir hümanist/varoluşçu müktesebata sahibiz. Ülkemizdeki psikoloji yazınının kişisel gelişim kitaplarından sıyrılarak bir cesamete kavuştuğunu söyleyemeyiz. Ama bazı yüz akı psikoloji erbabının çok güzel adımlar attığına büyük bir coşkuyla şahit oluyoruz. Kemal Sayar bu güzel adamlardan biri. Tüm kitaplarından bir seçkiyi barındıran “Hayat Teselli Bulmaktır” inanmış, yetkin bir psikiyatrın terennümleri. Yer yer kalbimize ümit yağmurları sunan bir taptaze dokunuş, yer yer mutluluğun paketlenip egonun yüceltildiği kişisel gelişim ekollerine bir itiraz ve yer yer bizi parçalayıp bölen modernizme içli bir isyan.

Türkiye gibi tıp uzmanlarının burunlarından kıl aldırmadığı, hele içsel yaralarına merhem arama umuduyla çırpınan insanlara bir ufuk sunmaktan çok uzak psikiyatrların içinde, Kemal Sayar gibi isimlerin varlığı başlı başına bir ümit kaynağı. Hastalarının hikâyelerine gözleri dolarak karşılık veren, mutluluk aramakla bulunmaz diyen, İbrahim Ethem’i hatırlatan bir güzel adam var karşımızda. Her sorunun psikiyatrik bir karşılık bulduğu bu çağda içeriden bir bakışla buna isyan eden; sevgi, rıza gibi bazı temel kavramları önceleyen, bu kavramlardan uzak bir terapi çabasının beyhudelidini vurgulayan bir psikiyatr uzmanı. “Hayat, bir bakıma şifa bulma arzusudur. İnsanın o ilksel ayrılığından iyileşme ve Canan’la buluşma arzusu” diyen bir adam. Sanatın; aşkınlığın parıltı ve ışığını yakalamak için elimizde kalan son vasıtalardan biri olduğunu haykıran bir adam,”Günübirlik farkındalık ile erişilemeyen hakikat, sanatsal ifade ile açığa çıkar.” diyen aşkın bir idrak.

Biz sandık ki mutluluğu bulabiliriz, biz sandık ki her şeyin çözümünü aramalıyız. Sorunlarımızın çözümünü bulduğumuzda mutluluğu bulabiliriz diye düşündük. Hâlbuki hayatı ıskaladık farkına varmadan. Bir tebessümün neleri değiştirebileceğini, dostça bir bakışın, sevgiyle merhametle geçen bir tek anın nelere kadir olabileceğini unuttuk. “Hayat çözülmesi gereken bir sorun değildir. Her gün olabildiğince akıllıca, olabildiğince bütün ve olabildiğince duyarlılıkla yaşanması gereken bir şeydir hayat. Katlanmamız gereken bir şeydir hayat. Katlanmamız gereken bir şeydir. Onun çözümü yoktur.” Bize tüm bunları hatırlattığı için masmavi bir teşekkür Kemal Sayar Hocamıza. İslami bakışla psikolojinin sorun alanlarına derinlemesine bakabilen nice eserlere ihtiyacımız var. Çünkü “Ruhun yarası başka şeye benzemez” ve insan aslî konumuna “ahsen-i takvim”e taşınmadıkça, temel ontolojik yaralarına merhemler süremediğinde insan, hiçbir alanda ilerleyemez. Entelektüel, insanın temel acılarını görmezden gelen bir adam değil, bu temel acılarla kutlu ümit kaynakları arasında köprüler kuran adamdır.

Barış Kavas