Bünyamin Gürel’in “Aşk Tenden Alacaklı” şiiri üzerine | Mustafa Nurullah Celep
DUYGULU, ROMANTİK, HÜZÜN VE KEDER İÇRE
BÜNYAMİN GÜREL’İN ‘AŞK TENDEN ALACAKLI’ ADLI ŞİİR KİTABININ TEMATİK BİLEŞENLERİ
Bünyamin Gürel’in ilk şiirlerinden oluşan kitabı Aşk Tenden Alacaklı,(*) Okur Kitaplığı etiketiyle geçtiğimiz aylarda okur karşısına çıktı.
Bünyamin Gürel’in bu ilk şiirler bütünü, ‘romantik imgelem’e dayalı olarak estetik duyuşlarla şekillendirilmiş lirik duyarlıklar toplamından oluşuyor. ‘Romantik imgelem’den kastımız, şiirlerin geneli itibariyle başlıklarından da anlaşılıp sezileceği üzere şiirsel atmosfer olarak Fikret Dönemi resim-şiirlerin tabiatını haiz oluşundandır. Fikret’ten sonra bir çizgi çekerek bir şair ismi söyleyeceksek o da Ahmet Haşim’dir.
Gürel’i örneğin Balıkçılar Kahvesi şiiriyle Fikret’e yakın görüyorsak, Gölün Şarkısı, Eylül ve Veda şiirleriyle Ahmet Haşim’e daha yakın buluyoruz. Etkilenme ağı yalnızca bu iki şairle sınırlı değildir.
Raks şiiriyle Gürel, İsmet Özel’in etki haritasında dolaşırken, Berceste şiiriyle Attila İlhan, Güneyli Çocuk şiiriyle Sezai Karakoç’a yakın durur. Geneli itibariyle şiirlerde, imge oluşturulma tarzı bakımından ağırlıklı olarak İsmet Özel şiiri merkezde durur. İsmet Özel’in ‘ethos’ ağırlıklı şiirlerinden ziyade ‘pathos’ eksenli duygu ve duyuş temelli şiirleri, Gürel’in etkilenme atlasının ilmeklerini oluşturur. Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi bu şiirler Gürel’in ilk dönem yazdığı şiirlerden oluşuyor. Bu belirgin etki yansımalarını ilk şiirler özelinde normal ve olağan karşılayanlardanız. Zaten Gürel sonraki kitapları ve şiirsel tiyatro girişimiyle de kendi özgün ve özge sesine kavuşacaktır.
Bünyamin Gürel
Peki yazımızın sınırları dahilinde tanım getirme gayretinde olduğumuz ‘romantik imgelem’in şiirsel bileşenleri nelerdir, diye sorduğumuzda ise şiirlerin merkezinde hemen daima ‘aşk’ izleğinin yer aldığını görürüz. İncelikli bir aşk ve duyuş estetiğidir bu. Daha doğru bir deyişle şiirler aşka dair biçimlendirilmiş duygulanımlardan oluşur:
‘susamışların gördüğü
bir rüyadır seni düşünmek
pınardır başı kalabalık
bulutlardır obur
bolluk içinde ve diri
kiraz tadında dolgun
ilkyazda ve uykuda’ (İlkyaz rüyası, s.42)
Genel olarak Gürel’in şiirlerini besleyen temel duygu aşktır. Aşk’ın yanında lirik-romantik bir şair olması hasebiyle ‘hüzün ve keder’ de temel belirleyen olarak şiirlerde sıklıkla işlenir. Hemen her romantik şairde rastlanageldiği üzere ‘hüznü ve kederiyle’ barışık bir şairdir Gürel. Onda hüzün ve keder, şairin kimyasını bozucu etkilerde bulunmaz. Dramatik bir derinlik yerine estetik bir sakinlik tercih edilir:
‘beyazlara bürünmüştü keder
ve oturdu masaya
nikah kıydık’ (Keder, s.13)
Yukarıda ‘resimli-şiir’ ibaresini kullandık. Bu ibareden ‘duygulardan fotoğrafik görüntüler oluşturma’ anlaşılacağı gibi [İkinci Yeni’nin şiiri ‘görüntü sanatı’ olarak görüşünü hatırlayalım] Servetifünun dönemi duyarlığı da pekala anlaşılabilir. İşte bu sembolik, simgesel, romantik dekorasyonun dışına çıktığı bir şiir var ki bu kitapta, ben bir izlenimci ve aynı cihette izlenimlerden nesnel ölçütler belirlemeye çalışan objektif bir eleştirmen olarak en çok beğendiğim bir şiir oldu bu: Raks şiiridir bahse konu ettiğim. Gürel, Raks şiirinde bugünün duyarlığı içinden konuşur. Hayatın, çağımızdaki gerçeklerin içinden, ortamından, ruhundan doğmuş bir şiirdir Raks. Yine şairin estetiğin sınırları içinde kalarak yönelttiği ‘eleştiri dikkati’, bu şiirde daha bir belirgindir. Gürel, Raks dışında daha çok soyut ve bireysel temlerle iş görürken Raks’ta dolaylamacı bir dili kullanarak çağına yönelik eleştirel göndermelerde bulunur. Misal:
‘Yerlilerin intikamıyla bağlıyız
Küresel kâğıtların iktidarına’ (s.88)
Hepimiz, müzmin yerliler olarak, Globalleşmenin kağıtlarla, üç kağıtlarla, beş kağıtlarla karmakarışık sayrıl iktidarına göbekten bağımlı değil miyiz?
Şair-Tiyatro Yazarı Bünyamin Gürel
Bu şiir ve bu şiirin çağrışımlara açık anlam evreni, farklı okumalarla çoğullaştırılabilir, diye düşünüyorum.
Raks şiirinin yanında, İsmet Özel’deki imgeci damardan beslenişi itibariyle Kaçak şiirini de bir ilk izlenim olarak en çok beğendiğim şiirler arasında kayda geçiyorum.
Gürel’in romantik duyarlıklı şiir atlasının bileşenlerine ek olarak bu şiirsel toplamda aşk, hüzün ve kederden gayrı, Baba özlemi ve Çocuk sevgisi de bireysel şiirler olarak [şairin birey dünyasında yer etmiş anlamında bireysel] kitapta yerlerini alır.
Velhasıl Kelam, şiirin sağladığı estetik beğeni düzeyine ulaştığını düşündüğüm Gürel’in Aşk Tenden Alacaklı adlı bu ilk şiirler toplamı, incelikli şiirlerle bezeli güzel duyusal lirik şiirlerden oluşur.
Dönüp dolaşıp okuduğum, estetik bir dil ve rüya tadı duyduğum İlkyaz Rüyası adlı şiirle yazımı bitiriyorum:
‘kabaran bir denizim
kıyısında inceliğinin
yorgun akşamüstlerine uğrayan
günbatımıyım güzelliğinin’ (s.41)
_________
(*) Bünyamin Gürel, Aşk Tenden Alacaklı, Okur Kitaplığı, Şubat 2017, İst.
