Edebiyat internete mi kayıyor? | Mustafa Nurullah Celep
BELİRLEYİCİ OLAN DERGİLERDİR
İnternet mi dergiler mi sorusu ciddiyetini muhafaza etmeye devam ediyor. Birçok yazar bu satırların yazarı da dahil- dergilerde yayınladıkları edebi ürünleri internet ortamında da paylaşıma açıyorlar. Bu paylaşımın avantajları olduğu gibi dezavantajları da var. Bulundukları yerde yazarın metninin yayınlandığı dergiye ulaşamayan okuyucu, internet imkanı ile yazarın o metnini yayınlandıktan sonra okuyabiliyor, gerekirse yorum yapıyor, sosyal medyada paylaşıyor, link veriyor, e-posta gönderiyor, blogunda yayınlıyor vs.
Dezavantajları ise metin yayınlandıktan sonra metnin yer aldığı dergi, okuyucu tarafından satın alınma gereği duyulmuyor. Yazarın internetteki yazılarına rahatlıkla ulaşan okurlar ise daha sonra yayınlanan metinlerin bütünlüklü bir hali olan yapıtı yani kitabı alma, kitabı bizatihi somut olarak elleriyle kavrama duygusundan da mahrum oluyorlar. Bu söylediklerimiz e-kitap ve e-dergiler için de geçerli.
Geçtiğimiz günlerde yayınlanan bir elektronik dergi [Eleştiriler 01] böylesi düşüncelerin zihnimden sadır olmasına vesile oldu. Suavi Kemal Yazgıç da benzer bir soru yöneltince derli toplu fikirler serdetmek –yine sanal bir ortamda- gereklilik halini aldı.
‘‘Eleştiriler’’ e-dergi, ‘özgür dergi’ mottosuyla çıkıyor. Kitaphaber sitesinin yayın organı. Bilal Can ve arkadaşları Kitaphaber sitesinde yayınladıkları kitap-tanıtım yazılarını elektronik dergi formatında sunuyorlar okura. Görsel açıdan göz alıcı, titiz ve daha çok izlenimci-duygulanımcı yazılardan müteşekkil bir e-dergi Eleştiriler. Şimdilik tek handikapları, yazılarını teorik açıdan desteklemeyişleri, çokluk izlenimci kanaldan bir tanıtım-değini yazmalarıdır.
Geçmişte kuramsal zenginlikle göz dolduran e-dergiler yayınlanmadı değil. Serkan Işın’ın Poetikhertz’i [Fanzin olarak da yayınlandı], Zafer Yalçınpınar’ın P.A.T. , Ahmet Güntan’ın Cehd Dergisi, Göğekin, Perde Fanzin, e-dergi ve fanzin olarak hatırladıklarımdan birkaçı.
Matbuat, yine de soylu duruşuyla tüm ciddiyetini muhafaza ediyor. Çünkü hayatın içinde samimi bir biçimde devinip durmanın, korkusuz ve sahici bir söz alışın ifadesidir dergi. Şair yeteneğini ilk önce dergilerde sınar, hikayeci dergilerden başlar anlatı yolculuğuna. Denemeci, deneyişinin ihtişamına dergilerde şahit olur. Tümüyle internete taşınmak kabil değildir. İnterneti bir gerçeklik olarak kabul etmek, ama hayatın vurucu, acıtıcı ve sarsıcı gerçeğini ihmal etmeden dengeli bir yayın siyaseti izlemek en doğru, en itidalli bir davranış örneğidir..
Bu durumda artık şunu ifade etmek gerekiyor: İnternetin dergilerin asaletine, onurlu duruşuna bir halel getirdiğini söyleyemeyiz. Çünkü çıkan dergilerin bünyesinde somut olarak bir insan dolayısıyla bir yazar şahsiyeti yer alır, dergilerin sonunu ilan etmek, sanal yani sahte gerçekliğin hükümranlığını kabullenmek anlamına gelir. Maruz kaldığımız sanalite yanıltıcı da olsa bu sanal ve oldukça illuzyonist gerçeği, gündelik hayatımızın birçok alanını işgal eden etkisini ve olumlu-olumsuz tüm yönleriyle muhaberatı kolaylaştıran taraflarıyla görmezden gelemeyiz artık.
Gerçek bir şair, sahici bir yazar, sanaliteye yenik düşmez. İnterneti, bir paylaşım ve duyuru vesilesi kılabiliriz. Zaten olan da budur.
Tum zamanlarımızı sanaliteye hasretmek de bir hastalık türüdür. İnterneti nasıl kullandığımız ve bizi internetin kullandığına dair ayık bir bilince sahip değilsek, idraksizliğin tavan yaptığı zamanlardayız demekteyiz. Pekala, internet de insanı kullanabilir. İşte orada sanalitenin egemenliğinden bahsedilir. Orada bilinç sanal bir bilinç, ilişkiler de sanal ilişkilerdir.
Sahici olan, dergiler ile internet arasındaki muvazene noktasını denge ve istikrar adına sağlıklı bir işleyişle ciddi ve asli olanla irtibatı koparmadan tesis etmektir.
Burada ciddiyet ve asliyet, gerçek hayatın yani dergilerin somut gerçekliğini ıskalamadan internetin muhaberata yönelik imkanlarından faydalanmaktır.
Belirleyici nedir diye soracak olursanız, belirleyici olan dergilerdir. Dergiler olmaya devam edecek.
Mustafa Nurullah Celep
