NECDET EKİCİ
EDEBİYATIMIZDA ELEŞTİRİ
Eleştiri, bir edebi eserin değerini ortaya çıkarmak için yapılır. Edebiyatın gelişip zenginleşmesinde eleştirinin önemi büyüktür. Tenkitin olmadığı yerde tekâmül yoktur.
Eleştiriden korkmamak lazım.
Tenkit, edebi eser kadar önemlidir.
Tenkit olmadan eser ölçülemez.
Cemil Meriç, “Tenkitsiz tefekkür olmaz” diyor.
Ancak hemen belirtmeliyiz ki, eleştiri yapayım derken tahkir ve tezyif tuzağına da düşmemek gerekir..
Tenkitsiz eser, ölü eserdir.
Tenkit, bir esere ayna tutmaktır.
Tenkit, tarafsız ve objektif olmalıdır.
Tenkitte iyi niyet çok önemlidir.
Bir eserin hem güçlü hem zayıf yönlerini göstermek tenkitle mümkün olur.
Maalesef edebiyat ve sanat alanında eleştiri müessesemiz zayıftır. Eleştiri düşmanlık gibi anlaşılmaktadır.
Bir esere sadece “övgü” dizmek veya “yergi” yazmak arızalı bir yaklaşımdır. Eleştiri tarafsız olmalıdır.
“Öv beni, öveyim seni.” veya “körlerle sağırlar, birbirini ağırlar” yaklaşımı ise edebi verimliliğe vurulmuş bir darbedir..
Eleştiride bilgi birikimine önem verilmelidir. “Bilgi sahibi olmadan, görüş sahibi olamazsınız.”
Eleştiriye tahammüllü ve açık olmadığınız müddetçe kendinizi edebi alanda geliştiremezsiniz.”
Bir hatıra:
Gönen’de şeyhülmuharrirîn Ahmet Kabaklı’ya sordular:
-Bir sanatçıya kurulan en büyük tuzak nedir?
Cevap verdi:
-Bir sanatçıya kurulan en büyük tuzak “sahte iltifattır.” Sahte iltifat, “zehirli bal” gibidir. Tadı çok hoştur ama insanı komaya sokar. İhtiyatlı olmak gerek.
İkinci soru geldi:
-Marifet, iltifata bağlı değil midir?
-Doğru. Marifet iltifata bağlıdır. Sanatçıya iltifat edilmeli. Gerçek iltifatta takdir, sahte olanda yalakalık vardır.
En kötü iltifat, insanların yeteneklerine değil de zaaflarına yapılan iltifattır.
