ALİ CELEP
[2008] [‘İngilizleri Kim Yenecek Seni Kim Öpecek’ Furkan Çalışkan, Derkenar, 21’]
Şiirin modern kuruluşunda veya modern şiir yazarken düzyazı tekniğini tercih eden şairlerin, düz yazı mantığı içinde sonucuna ulaşılabilecek bir alacalığın, az buçuk işlenmiş ritim ve ses düzeneği yardımıyla kıtaya veya şiirin bazı bölümlerine massedilerek biçemi seçkinleştirebileceklerine kendilerini inandırmaları sık rastlanan poetik tavırlardan biridir. Düz yazı tekniğiyle şiir yazmanın ustalık gerektirdiği gerçeğini biliyoruz. Düz yazı dilinde tam olarak ifadesini bulan bir duyarlık kesitini yukarıda dediğim gibi şiire taşımak, şiirle bize ulaşacak tadın daha damağımıza ulaşmadan bitmesi tehlikesini doğurabilir. Derkenar dergisinin 21.sayısında, Furkan Çalışkan’ın ‘İngilizleri kim yenecek seni kim öpecek’ başlıklı şiiri, biçimiyle başlığından son satırına kadar günlük konuşma temelinde gelişiyor. Günün her hangi bir anındaki bazı görüntüler ironik bir yaklaşımla inceleniyor. Lirizmin hoş bir konuşma içinde verildiği bu şiir, düz yazı sınırlarını aşırı zorlamasıyla dikkat çekiyor. Sadece ‘İngilizleri kim yenecek’ bu şiirin başlığı olsaydı, bu yoldan epik duyarlığı besleyen bir damar açılmış olsaydı şiir daha mı havalı olurdu diye düşünmedim değil. Bence daha iyi olurdu. Çünkü iyi şiirin havasını bilen bir şair Furkan Çalışkan. Şiirimiz için çok ileri bir tavrın sahibi olabileceğine dair işaretler taşıyan birçok şiir yazdı bugüne kadar. Yanlış anlamanın önüne geçerek hemen ifade edeyim ki bu benim temennim sadece, yoksa her şairin şiir çalgısı farklıdır. Çalışkan’ın şiirinin takdire şayan vasfı, günlük konuşma diliyle lirik şiir yazma cesaretidir. Şiirin son kesitlerindeki kendi kendine mırıldanmalar bir yana bırakılırsa, özentisiz zorlamasız süslemesiz bir konuşma şiirine hâkimdir.
‘Yan yana oturduk kaldırımda seninle
Ta ki ben tek başıma kalana değin
Atlaslara ve ajandalara baktım yine de
Umudun son günü geçmişti, elini koyduğun yer senin
Boş zamanlarımda ben senim’
Furkan Çalışkan kendi izlenimlerini veya kendi durumunu bir âna sıkıştırarak değil de anlık izlenimlerini kıtaya dağıtma yolunu tercih etmiş görünüyor. Kırık, hüzünlü deyişler artık mazide kalmış yaşantı parçacıkları ile duygusal anlamda gelip geçen günlük hayatın ideolojisine sanki bir eleştiri getirir gibi oluyor. Konuşma üslubuyla bütünlüklü bir şiirin amacına ulaşabilmesi için cümlelerin sağlam bir anlamla sürekli desteklenmesi gereği açıktır. Aksi halde okurla daha etkili bir iletişim kurma niyetiyle benimsenen yalınlık ve kolaylık, yerini kesik düz yazı cümlelerinin de verebileceğinden daha az olmak üzere, ortak iletişim imkânlarının ortadan kaldırıldığı bir belirsizliğe bırakır. Oysa aşağıya aldığım kesitte olduğu gibi, şiirin kokusunun nereden geldiğini bildiğini hissettiren güzellikteki dizelerde Furkan Çalışkan, güncel konuşmayı olması gerektiği gibi işletiyor:
‘Dizimdeki yaraydın hiç geçmezdi
Ruslara Allah dedirtmişti Emel Sayın
Seni gördüm bir Türkiye yoksa Kamerun iki
İngilizleri kim yenecek seni kim öpecek
Aceleye geldi hayatım ne olacak şimdi’
Her ne kadar dize kurulumunda İbrahim Tenekeci etkisi görülse de, yazıldığı tarih itibariyle genç bir şair olan Çalışkan’ın, bugünkü şiirden ileriye sıçrama yapmaya elverişli bir kumaşı olduğu söylenebilir. Şiir içi disiplinin gereğini yerine getirdiği parçalarda kişileştirme tekniğini güzel buluşlar yaparak uygulaması, aşk, tarih, devlet üzerinden güncel insan hesabına ironik çıkarımlar yapması, zamanla kendi sesinin sahibi olabileceğine ilişkin umudu besliyor. Furkan Çalışkan’ın iki güzel dizesiyle şimdilik bitireyim:
‘Kapısının önünde oturan bir kız sesi’
‘İngilizleri kim yenecek seni kim öpecek’
