ALİ CELEP
SEZAİ KARAKOÇ’UN ‘REKLÂMLARDA YAŞAMA’ ADLI ŞİİRİ ÜZERİNE
‘Hep çocuk kalacak o
Elinde ekmek gülen çocuk
Bu çocuğun ilerisi yok
Bu çocuk ne iyi ne neşeli’
Büyük bir şair olarak özelde Sezai Karakoç’un, genelde bütün bir âdemoğlunun en yüksek düzeyde, ideal planda var oluş bilincini yeniden canlandıran ve yine yeniden varlık araştırmasının temi olmayı başaran şiirlerden biri de ‘Reklâmlarda Yaşama’dır.
Eğer bütün duyguların ötesinde ve bütün düşüncelerin berisinde, bu dünya havasından ötelere bizimle birlikte anılmaya ve muhafaza edilmeye değer bir gerçek varsa, bu gerçeği en saf ve yetkin bir biçimde temsil edebilen tek varlık çocuk olmalıdır.
Gerçeğin en saf, en yetkin ve hemen daima daha yaşanılır anlarını temsil eden çocuğun, elinde ekmekli gülen yüzünün bir reklâmda kullanılmasıyla harekete geçen muhayyile, daha önceki birçok şiirinde gördüğümüz gibi, anne ile çocuğu bir ayrılmaz bütün olarak yeniden yorumlamış, anne ve çocuk arasındaki ilişkiye metafizik bir bağlam yükleyerek özgün bir başka varyant üretmeyi başarmıştır.
Çocuğun reklâm yüzünde bütün çocukların anlam yüzünü arayış, bütün çocukların bir anını elinde ekmekli gülen bir çocukta toplayış, bütün anlardan oluşan bir anı, belki bir anıyı yakalayıp yaşamak ve yaşatmak için anne olma isteğine eğiliş; bütün bu görüntülerden en yüce bilinç mertebesine yükselişi iki kısa dörtlükte resmediş Sezai Karakoç şiirine vergi olmalıdır.
Muhayyile ile bilincin incelikli alışverişinden doğan bu şiiri çok iyi şiir katına çıkaran şey anlama bağlı işleyişini rasyonel olmayan bir yolda sürdürmesi değil sadece, metafizik bağlantısını en kolay anlaşılır bir vasatta güncel konuşma kipinde gerçekleştirmesidir.
‘Bir kadını yont yont anne olsun’ dizesinin sahibi, şimdi annelerin anne olma isteklerini, bütün çocuklardan yapılmış bir ânın, ‘elinde ekmek gülen bir çocuğun’ yüzünde temerküz ettirmesi, bir kadının anne olma isteklerini adeta yonta yonta çocuğa dönüştürmesi muhteşem bir tablo olmalıdır.
Anne ve çocuk sözcüklerini yukarıda sözünü ettiğimiz biçimde bu kez başka bir bağlama taşıması, Sezai Karakoç’un zihninin şiirde yaratıcı ve kıvrak işlemesiyle ilgili ipuçları sunmanın ötesinde, mütemadiyen kullanılan kesinleşmiş belli sözcüklerin muhayyilede yeniden, farklı varyantlarla ifade bulması ve böylece onlara yeni kişilikler kazandırması bakımından da değerlidir.
‘Reklâmlarda Yaşama’ Sezai Karakoç’un ‘kısa mükemmel şiir nasıl olmalıdır?’ sorusuna verdiği en yetkin yanıtlardan biri olarak okunabilir.
Böylece onu şiir yazdıran şiirler katında büyük bir enerjiyle yeniden ve yeniden değerlendirebiliriz.
Şimdi benim yaptığım gibi.
‘Bir kadını yont yont anne olsun’
‘Bir anneyi yont yont çocuk olsun’
{Elestirel.net, 27.02.2022}
